Πέμπτη 12 Ιουνίου 2014

Σε επιφυλακή για τις ακτές αλλά και τα δάση!!!!

Από το Παγκόσμιο Ταμείο για τη Φύση (WWF) Ελλάδος:
 Αγαπητοί Φίλοι,
Μια από τις πρωτοβουλίες πολιτών για την προστασία των ακτών διοργανώνει μεθαύριο Πέμπτη 12/6 συγκέντρωση διαμαρτυρίας ενάντια στο νομοσχέδιο του αιγιαλού στο Σύνταγμα, στην Αθήνα, στις 18:00 (Ραντεβού στο κεντρικό σιντριβάνι της πλατείας.) Θα βρεθούμε εκεί και σας περιμένουμε μαζί μας!
Στο μεταξύ, σας γράφω τις τελευταίες εξελίξεις για τις ακτές αλλά και για άλλη μια ‘κεραμίδα’ που έρχεται: το νέο δασικό νομοσχέδιο. Δυστυχώς το τελευταίο έχει πάρει λιγότερη δημοσιότητα, και ελπίζουμε αυτό να αλλάξει ώστε να προλάβουμε δυσάρεστες εξελίξεις.
http://www.wwf.gr/newsletter/aigialos4/call.jpg
Μετά την παράδοση 112 χιλιάδων υπογραφών διαμαρτυρίας στο Υπουργείο Οικονομικών (σήμερα έχουν ξεπεράσει τις 140 χιλιάδες!), η κυβέρνηση άφησε να εννοηθεί ότι ‘θα λάβει υπόψη τις αντιδράσεις’. Χαρήκαμε για τη μαζική κινητοποίηση που ήρθε από πολλούς ανεξάρτητους φορείς αλλά και δίκτυα πολιτών (όπως η πρωτοβουλία STOP) και είμαστε περήφανοι που η δουλειά της νομικής μας ομάδας παρείχε τεκμηριωμένη βάση στο κύμα αντίδρασης. Λίγες μέρες μετά, καταθέσαμε και μια θετική νομική πρόταση
Παρόλα αυτά είμαστε ανήσυχοι για τη συνέχεια. Ο φόβος μας είναι ότι το νομοσχέδιο θα κατέβει για ψήφιση στη βουλή, ή με ‘αόρατο μανδύα’ (δηλαδή με τις διατάξεις του διασπαρμένες σε άλλα άσχετα νομοσχέδια) ή με τη διαδικασία του ‘κατεπείγοντος’. Γι’αυτό παραμένουμε σε επιφυλακή.
Στο μεταξύ, τα διεθνή ΜΜΕ προέβαλαν το θέμα. Η βρετανική Guardian, αναφέρει ότι το νομοσχέδιο απειλεί ‘μια από τις πιο παρθένες ακτογραμμές ολόκληρης της ευρωπαϊκής ηπείρου’, προωθώντας τη χαοτική ανάπτυξη των ακτών της Ιταλίας και της Ισπανίας. Ο διευθυντής του WWF Ισπανίας, απήυθυνε έκκληση στους Έλληνες Υπουργούς: «μην καταστρέψετε τις ακτές σας όπως εμείς». Η Ισπανία ακολούθησε το μοντέλο του ‘χτίστε ελεύθερα παντού’ και πλήρωσε το τίμημα. Σήμερα, το 75% των ακτών της έχει οικοδομηθεί, ο τουρισμός της έχει σε μεγάλο βαθμό υποβαθμιστεί, ενώ ταυτόχρονα περίπου μισό εκατομμύριο παραθεριστικές κατοικίες είναι κενές.
Και το άλλο κομμάτι του παζλ που έρχεται να συμπληρώσει την εικόνα: το νέο δασικό νομοσχέδιο. Δεν έχουμε ακόμα δει την τελική του μορφή, όμως τον περασμένο Σεπτέμβρη όταν είχε τεθεί σε δημόσια διαβούλευση, οι προθέσεις του ήταν σαφείς: οικολογικά πολύτιμες εκτάσεις μένουν εκτός ουσιαστικής προστασίας. Κάθε λογής παρέμβαση διευκολύνεται στα δάση και τις δασικές εκτάσεις, ακόμα και για τουριστικές επενδύσεις. Νομιμοποιούνται αυθαίρετα ακόμα και σε προστατευόμενες περιοχές! Ενώ ορισμένες εκτάσεις που καίγονται δε θα κηρύσσονται πια αναδασωτέες…
Τα νομοσχέδια αυτά φανερώνουν μια ξεκάθαρη λογική: η λύση που προωθείται για το αναπτυξιακό πρόβλημα της Ελλάδας είναι η διάλυση της περιβαλλοντικής προστασίας.  
Όπου γης, οικοδομή; Όχι! Μας πειράζει ότι γι’αυτές τις επενδύσεις το φυσικό περιβάλλον έχει ημερομηνία λήξης. Ότι αδικούνται όλοι οι άλλοι επενδυτές που έχουν σεβαστεί τους νόμους και το δημόσιο συμφέρον. Ότι έτσι θα υποβαθμιστεί η μοναδική φυσική ομορφιά της χώρας μας, ο ίδιος δηλαδή ο λόγος που οι τουρίστες επισκέπτονται τη χώρα μας.
Το υλικό της εκστρατείας μας είναι συγκεντρωμένο εδώ. Θα σας κρατήσουμε ενήμερους για τις εξελίξεις!

Τετάρτη 4 Ιουνίου 2014

Θέματα και απαντήσεις Βιολογίας Θετ. Κατ. 2014

Παραθέτω τα θέματα Βιολογίας Κατεύθυνσης, τα οποία ταλαιπώρησαν κόσμο σήμερα, καθώς κάποια φροντιστήρια που βιάστηκαν να αναρτήσουν τις λύσεις, έκαναν λάθος στην απάντηση του ερωτήματος Δ4(!). Η Πανελλήνια Ένωση Βιοεπιστημόνων χαρακτήρισε τα θέματα απαιτητικά, σχετικά μεγάλης έκτασης, με σαφή διαβάθμιση δυσκολίας, ενώ καλύπτουν ένα ικανό μέρος της διδακτέας ύλης.

Αρκετά θέματα απαιτούσαν κριτική προσέγγιση και αναλυτική σκέψη. Οι μαθητές/τριες με βαθιά κατανόηση και γνώση της εξεταζόμενης ύλης μπορούν να ανταποκριθούν με επάρκεια στις απαιτήσεις της εξέτασης. Επισημαίνεται ότι οι αιτιολογήσεις που ζητούνται σε κάποια θέματα επιδέχονται εναλλακτικές απαντήσεις, τις οποίες πρέπει να λάβουμε υπόψη μας οι βαθμολογητές. Απαιτείται, όμως, επιπλέον διευκρίνιση για το ερώτημα Δ4. 
Πατήστε εδώ για να δείτε τα θέματα. Οι απαντήσεις που προτείνει η ΠΕΒ είναι:

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΤΗΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΓΕΝΙΚΩΝ ΛΥΚΕΙΩΝ 
Τετάρτη, 4 Ιουνίου 2014

ΘΕΜΑ Α 

1. δ
2. γ
3. β
4. γ
5. β

ΘΕΜΑ Β

Β1.
Η σειρά των βημάτων που οδηγούν στην κατασκευή καρυότυπου είναι: 4,2,1,6,3,5.

Β2.
α. DNA πολυμεράσες
β. πριμόσωμα
γ. DNA δεσμάση
δ. DNA ελικάσες
ε. RNA πολυμεράση/ες

Β3.
Η διάγνωση των γενετικών ασθενειών μπορεί να πραγματοποιηθεί :
        Με τη μελέτη του καρυοτύπου, όπως για παράδειγμα κατά τον προγεννητικό έλεγχο.
        Με διάφορες βιοχημικές δοκιμασίες.
        Με την ανάλυση της αλληλουχίας των βάσεων του DNA (μοριακή διάγνωση).
Σημείωση 1: Μια άλλη αναφερόμενη μέθοδος διάγνωσης γενετικών ασθενειών (δρεπανοκυτταρική αναιμία) είναι η παρατήρηση της μορφολογίας των ερυθρών αιμοσφαιρίων (δοκιμασία δρεπάνωσης). Η αναφορά του συγκεκριμένου είναι εντός θέματος.
Σημείωση 2: Η αναφορά σε μονοκλωνικά αντισώματα (ανοσοδιαγνωστικά) δεν είναι λανθασμένη.

Β4.
Διαγονιδιακά ονομάζονται τα ζώα εκείνα στα οποία έχει τροποποιηθεί το γενετικό υλικό τους με την προσθήκη γονιδίων, συνήθως από κάποιο άλλο είδος.
Σχόλιο: Η παράθεση του ορισμού των διαγονιδιακών φυτών και ζώων, σελ. 131 του σχολικού βιβλίου, είναι δεκτή αλλά όχι η πληρέστερη.

Β5.
Με τον όρο ζύμωση εννοούμε τη διαδικασία ανάπτυξης μικροοργανισμών σε υγρό θρεπτικό υλικό κάτω από οποιεσδήποτε συνθήκες.
Τα προϊόντα της ζύμωσης είναι είτε τα ίδια τα κύτταρα που ονομάζονται βιομάζα είτε προϊόντα των κυττάρων όπως πρωτεΐνες και αντιβιοτικά.

ΘΕΜΑ Γ

Γ1.
Αν το υπεύθυνο αλληλόμορφο είναι επικρατές, τότε το άτομο ΙΙ3 είναι ομόζυγο ή ετερόζυγο για το επικρατές. Όμως πρέπει να το έχει κληρονομήσει από ένα τουλάχιστον γονέα ο οποίος και θα το εμφάνιζε, γεγονός που δεν ισχύει.
Αν το υπεύθυνο αλληλόμορφο είναι υπολειπόμενο εκφράζεται στον ΙΙ3 ενώ στους γονείς καλύπτεται από το επικρατές φυσιολογικό αλληλόμορφο η έκφραση του. Άρα το υπεύθυνο γονίδιο είναι υπολειπόμενο.

Γ2.
Το υπεύθυνο γονίδιο είναι υπολειπόμενο και:
α) Εάν είναι φυλοσύνδετο, τότε η ασθενής ΙΙΙ1 έχει γονότυπο ΧαΧα και πρέπει να έχει κληρονομήσει από τον πατέρα ΙΙ4 το Χα . Τότε ο ΙΙ4 θα ήταν ασθενής, γεγονός που δεν ισχύει άρα άτοπο.
β) Εάν είναι αυτοσωμικό τότε ο ασθενής ΙΙ3 είναι ομόζυγος (αα) και οι δύο γονείς είναι ετερόζυγοι (Αα) με φυσιολογικό φαινότυπο.
Τελικά το υπεύθυνο γονίδιο είναι υπολειπόμενο αυτοσωμικό.

ή
Με διασταυρώσεις. Ενδεικτικά:
   (Α)


Ι1
Ι2
P1:
Αα       (χ)
Αα
Γαμέτες:
Α   ,  α
Α  ,  α
F1:
AA, Αα, Αα,
αα
Φαινότυποι:
Φυσιολογικά
( ΙΙ1 , ΙΙ2 , ΙΙ4 )
Ασθενείς
( ΙΙ3 )
  
 και
   (Β)


ΙΙ4
ΙΙ5
P2:
Αα      (χ)
αα
Γαμέτες:
Α  ,  α
α
F2:
Aα       , 
αα
Φαινότυποι:
φυσιολογικά
( - )
Ασθενείς
(ΙΙΙ1)

Σχόλιο: Η διερεύνηση και αντίστοιχα η βαθμολόγηση των ερωτημάτων Γ1 και Γ2 μπορεί να γίνει με ενιαίο τρόπο.

Γ3. Πιθανοί γονότυποι:
ΙΙ1
ΑΑ   ή
Αα
ΙΙ2
ΑΑ   ή
Αα
ΙΙ3
αα

ΙΙ4
Αα



Γ4.
Ο ανιχνευτής για το μεταλλαγμένο αλληλόμορφο δεν υβριδοποιείται με το γενετικό υλικό του ΙΙ1, άρα αυτό δεν έχει το υπολειπόμενο αλληλόμορφο και ο γονότυπός του είναι: ΑΑ.
Στο γενετικό υλικό του ΙΙ2 ο ανιχνευτής υβριδοποιεί μόνο ένα μόριο DNA, άρα ο ΙΙ2 περιέχει ένα αλληλόμορφο υπολειπόμενο, είναι ετερόζυγος με γονότυπο: Αα.
Κάθε άτομο έχει στο γονιδίωμα του δύο αλληλόμορφα για το γνώρισμα αυτό, ένα πατρικής και ένα μητρικής προέλευσης.
Στα ετερόζυγα άτομα το επικρατές καλύπτει την έκφραση του υπολειπόμενου και έχουν φυσιολογικό φαινότυπο. Ο ανιχνευτής είναι μια αλληλουχία DNA ή RNA συμπληρωματική με την αλληλουχία του ζητούμενου γονιδίου, το οποίο υβριδοποιείται με μία αλυσίδα DNA του γονιδίου, που έχει πριν αποδιαταχθεί.
Σχόλιο: Η αναφορά της διαδικασίας υβριδοποίησης, σελ. 60 του σχολικού βιβλίου, είναι εντός θέματος αλλά δεν αποτελεί ζητούμενο.



Γ5.
Η μερική αχρωματοψία στο πράσινο και το κόκκινο ακολουθεί φυλοσύνδετο υπολειπόμενο τύπο κληρονομικότητας.
Ορίζουμε ΧΑ ως φυσιολογικό γονίδιο και Χα ως το υπολειπόμενο γονίδιο της αχρωματοψίας.
Έτσι, ο πατέρας  θα έχει γονότυπο ΧΑΥ (φυσιολογικός), ενώ η μητέρα ΧΑΧΑ ή ΧΑΧα. ( φυσιολογική) Το παιδί το οποίο πάσχει από σύνδρομο Klinefelter και μερική αχρωματοψία έχει γονότυπο ΧαΧαΥ.
Το παιδί δεν μπορεί να κληρονόμησε Χα από τον πατέρα του, αφού αυτός διαθέτει το επικρατές αλληλόμορφο γονίδιο. Άρα κληρονόμησε το Υ από τον πατέρα και ΧαΧα από τη μητέρα. Επομένως συνέβη λάθος κατά το σχηματισμό των γαμετών στη μητέρα, το οποίο οδήγησε στη δημιουργία ωαρίου με ΧαΧα .
Το λάθος συνέβη στη δεύτερη μειωτική διαίρεση (μη-διαχωρισμός αδελφών χρωματίδων του Χα χρωμοσώματος ) και τελικώς προκύπτουν γαμέτες που φέρουν ζεύγος πανομοιότυπων χρωμοσωμάτων (ΧαΧα ).
Άρα, προέκυψε ωάριο που έφερε το φυσιολογικό αριθμό αυτοσωμικών χρωμοσωμάτων (22) και δύο φυλετικά χρωμοσώματα ΧαΧα. Γονιμοποίηση αυτού του ωαρίου από φυσιολογικό σπερματοζωάριο που έφερε το Υ χρωμόσωμα οδήγησε στη δημιουργία ζυγωτού με γονότυπο ΧαΧαΥ.

ΘΕΜΑ Δ

Δ1.
Η αλυσίδα Ι αποτελεί την κωδική αλυσίδα. Σε αυτήν εντοπίζεται το κωδικόνιο έναρξης των 5΄–ATG–3΄ και με βήμα τριπλέτας υπάρχουν τα υπόλοιπα επτά κωδικόνια αμινοξέων. Οπότε, τα άκρα της αλυσίδας Ι είναι: 5΄- AGCTATGACCATGATTACGGATTCACTG -3΄ .     
Και η αλυσίδα ΙΙ που είναι αντιπαράλληλη της αλυσίδας Ι θα έχει τα εξής άκρα: 3΄- TCGATACTGGTACTAATGCCTAAGTGAC -5΄.
Το κωδικόνιο έναρξης της πρωτεϊνοσύνθεσης του mRNA, 5΄-AUG-3΄ είναι συμπληρωματικό και αντιπαράλληλο με το 3΄-TAC-5΄ της μη κωδικής αλυσίδας ΙΙ του γονιδίου, άρα ο προσανατολισμός του κωδικονίου έναρξης της πρωτεϊνοσύνθεσης ATG, της κωδικής αλυσίδας του γονιδίου είναι 5΄-ATG –3΄.

Δ2.
Η μεταγραφή γίνεται με κατεύθυνση 5΄à 3΄και το mRNA που προκύπτει είναι συμπληρωματικό και αντιπαράλληλο της μη κωδικής αλυσίδας.
Το mRNA είναι 5΄- AGCUAUGACCAUGAUUACGGAUUCACUG -3΄.

Δ3.
Κατά την έναρξη της μετάφρασης το mRNA προσδένεται, μέσω μιας αλληλουχίας που υπάρχει στην 5΄ αμετάφραση περιοχή του, με το ριβοσωμικό RNA της μι­κρής υπομονάδας του ριβοσώματος, σύμφωνα με τους κανόνες της συμπληρωματικότητας των βάσεων.
Συνεπώς η μικρή υπομονάδα του ριβοσώματος προσδένεται με το τμήμα 5΄… AGCU-3΄.  

Δ4.
Μπορεί να έγινε αντικατάσταση μιας βάσης στο κωδικόνιο έναρξης 5΄–ATG–3΄ με αποτέλεσμα αυτό να μετατραπεί σε μία τριπλέτα που δεν σηματοδοτεί την έναρξη. Ως κωδικόνιο έναρξης της πρωτεΪνοσύνθεσης θα μπορούσε πλέον να λειτουργήσει η μεθεπόμενη τριπλέτα βάσεων ATG (AUG στο mRNA), με αποτέλεσμα το mRNA που θα παραχθεί να έχει δύο λιγότερα κωδικόνια, άρα και το πρωτεϊνικό προϊόν δύο λιγότερα αμινοξέα.
Σημείωση: Στην εκφώνηση του υποερωτήματος: «…στο παραπάνω τμήμα DNA…». Η διατύπωση αυτή μπορεί να θεωρηθεί ότι αναφέρεται σε ολόκληρο το δομικό γονίδιο του οπερονίου της λακτόζης. Σε μια τέτοια προσέγγιση είναι δεκτή και μια εναλλακτική απάντηση. Ειδικότερα, ότι η μετάλλαξη οδήγησε στην δημιουργία κωδικονίου λήξης, δύο κωδικόνια πριν από το αρχικό κωδικόνιο λήξης αυτού του γονιδίου, με αποτέλεσμα πάλι το πρωτεϊνικό προϊόν να έχει δύο λιγότερα αμινοξέα. Αυτό, φυσικά, αποτελεί υπόθεση σύμφωνη με μια τέτοιου τύπου ανάγνωση της εκφώνησης.
 
Δ5.
Το ρυθμιστικό γονίδιο είναι υπεύθυνο για την έκφραση της πρωτεΐνης καταστολέα του οπερονίου της λακτόζης. Προσθήκη τεσσάρων βάσεων μεταξύ του 3ου και 4ου κωδικονίου, στο ρυθμιστικό γονίδιο, μπορεί να αλλάξει όλη την αλληλουχία των κωδικονίων από το 4ο κωδικόνιο και μετά με αποτέλεσμα την αλλαγή της παραγόμενης πρωτεΐνης.
Συνεπώς, το τροποποιημένο πρωτεϊνικό προϊόν πιθανός να μη λειτουργεί ως καταστολέας.
Ο τροποποιημένος καταστολέας απουσία της λακτόζης πιθανότατα δεν προσδένεται στον χειριστή, όπως θα έκανε φυσιολογικά. Η RNA πολυμεράση καταλύει τη μεταγραφή των τριών δομικών γονιδίων και τελικά την παραγωγή των ένζυμων, των απαραίτητων για την διάσπαση της λακτόζης.  
Σχόλιο: Στα πλαίσια του σχολικού βιβλίου, βέβαια, στο θρεπτικό υλικό των ετερότροφων βακτηρίων, υποχρεωτικά πρέπει να περιλαμβάνεται μια πηγή C (άνθρακα